Mona Keijzer was maandag in Helmond om het startsein te geven voor een aantal grote woningbouwprojecten in de binnenstad. Veel daarvan is sociale woningbouw en de projecten kunnen dan ook op een compliment rekenen van de minister. "Er zijn nog steeds gemeenten die er te weinig aan doen. Steden moeten beseffen dat er ook mensen met lagere inkomens zijn."

Maar statushouders, asielzoekers met een verblijfsvergunning, zullen in deze huizen niet meer met voorrang terechtkomen, als het aan de minister ligt. Dat voorstel legde ze maandagochtend op tafel, tot ontsteltenis van een aantal gemeenten. Die vrezen dat het plan geen oplossing is voor de woningnood.

Ook zijn de gemeenten bang dat de doorstroming vanuit overvolle opvangcentra zal stokken en dat daar problemen zullen ontstaan. Met hoge kosten en meer inzet op straat tot gevolg.

Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten zijn de plannen onuitvoerbaar. Maar minister Keijzer denkt daar anders over. "Als je zo'n woningnood hebt, waarbij twintigers tien jaar moeten wachten, voordat ze een sociale huurwoning krijgen, vind ik dat je het niet kunt maken om statushouders voorrang te geven die hier maar net een, twee, of drie jaar zijn.

Keijzer denkt dat veel mensen voorstander zullen zijn van haar plannen. "Aan de reacties die ik krijg, zie ik dat veel mensen denken, ja, dat is een goede zaak. Je moet de positie van statushouders gaan normaliseren." Daarmee bedoelt Keijzer dat statushouders dezelfde obstakels op de woningmarkt moeten gaan overwinnen als Nederlanders.

Voor de wethouders van de protesterende gemeentes, heeft Keijzer de volgende boodschap: "Realiseer je dat er woningnood is. En dat het niet meer uit te leggen is aan mensen uit je eigen gemeente dat ze tien jaar moeten wachten. We moeten de kracht van statushouders niet onderschatten en hun positie normaal maken. De meesten komen terwijl ze al familie en vrienden hebben. Dus net als de Nederlandse woningzoekenden, ga kijken of je daarnaartoe kan."

De minister pleit voor het snel opstarten van doorstroomlocaties: "Een plek waar statushouders een woning kunnen delen. En huur gaan betalen, zodat we statushouders gaan normaliseren en gelijktrekken met Nederlandse woningzoekenden." Problemen in opvangcentra zijn volgens haar te voorkomen: "Ik vraag hiervoor creativiteit en out of the box denken."