Carnavalsmuziek is een echte mannenwereld: 'Geef ons eens een kans!'
Hoogleraar Felienne Hermans onderzocht in 2024 hoe het zit met vrouwelijke artiesten op de radio. Treurig, zo bleek. Slechts twintig procent van de muziek die wordt gedraaid, komt van een vrouw. "Het Foute Uur scoorde het slechtst", vertelt Hermans aan de telefoon. "Blijkbaar is feestmuziek een genre waar vrouwen niet echt aan meedoen."
"De wereld is niet inclusief, carnaval dus ook niet."
Met carnavalsmuziek gaat het niet beter, weet Dorien van De Dorini's, oud-winnaar van Kies je Kraker. "Ik roep dit al járen!", zegt ze. "Ik treed al twintig jaar op, en veel radiozenders en festivals kiezen eerder voor de grote namen, vaak mannen. Geef vrouwen eens een kans! Maar de carnavalswereld is een mannenwereld", beaamt ze schoorvoetend.
Volgens Dorien is het lastig om als vrouw voet aan de grond te krijgen in de carnavalsmuziek. "Het is een echte mannencultuur," zegt ze. En de werktijden maken het ook niet makkelijker. "Veel vrouwen haken op een gegeven moment af. Mijn zangmaatje bijvoorbeeld, die stopte toen ze kinderen kreeg."
Dat blijkt een bredere trend: "Ook bij carnaval is de man dus de kostwinnaar, degene die de optredens doet. Vrouwen kiezen er vaker voor het gezinsleven op te vangen."
"De vrouw staat in carnavalsliedjes altijd achter het fornuis."
Waarom vrouwen minder zingen in de carnavalswereld? Hoogleraar Hermans denkt dat het diep zit. "De hele carnavalscultuur is niet per se vrouwvriendelijk. Vrouwelijke prinsen waren lange tijd taboe en dat is op veel plekken nog steeds een discussie."
In Limburg gaat carnavalsmuziek vaker over politiek en maatschappij, terwijl het in Brabant toch vaak draait om 'seks en tieten'. Dat merkten Lotte en Maartje uit Tilburg ook. "We vieren graag carnaval, maar we zongen steeds mee met nummers waar we eigenlijk niet achter staan," zeggen ze. "Vrouwen staan in de liedjes óf achter het fornuis, óf ze zijn boos, óf ze zijn een object waar mannen mee naar bed willen."
Dat kon anders, nee, móést anders. Daarom schreven ze zelf een carnavalskraker: 'Carnaval is van ons'. "We willen laten zien dat carnaval ook ons feest is. We hoeven niet alleen maar onderwerp van liedjes te zijn, we kunnen ze zelf ook maken."
Een vastgeroest patroon doorbreken is niet makkelijk, zegt Hermans. "Waar ga je als vrouw eigenlijk over zingen? In de traditionele carnavalsmuziek zijn er weinig typetjes voor vrouwen. Je bent óf de sexy zangeres, óf het boerinneke. Daar zit - een deel van - het probleem."
"Vrouwen mogen meer ruimte innemen in de carnavalsmuziek."
Lotte en Maartje denken dat het tijd is voor een frisse wind. "Veel mensen denken dat carnaval ‘moet’ gaan over seks en schunnige grappen. Maar de klassiekers gaan over een paard in de gang en een bloemetjesgordijn. Het kan ook anders."
Meer vrouwelijke carnavalszangers zou niet alleen eerlijker zijn, maar ook leuker, vinden ze. "Diversiteit maakt de muziek beter. En we moeten elkaar een beetje helpen," zegt Dorien. "Als vrouw een andere vrouw voordraagt bij een festival of een radiostation: dát helpt."
Met hun nummer hopen Lotte en Maartje bij te dragen aan een nieuwe beweging. "Vroeger draaide carnaval om slimme woordgrappen, toen kwam er een periode met platte en vrouwonvriendelijke teksten. Misschien is het tijd voor een renaissance."