Het waait stevig en de lucht is bewolkt als Amer Hasanovic de deur naar het dak van het Helmondse ziekenhuis opent. Zoals iedere week beklimt hij de stalen trap naar de pollenvanger, die al een halve eeuw op dezelfde plek staat. "Dit apparaat werkt eigenlijk als een stofzuiger: hij zuigt lucht aan en leidt deze langs een plakkerige tape die op een rol in de machine zit. Elke week draait die rol precies één keer rond, en dan is het tijd om hem te wisselen," legt Amer uit. "Sneeuw, storm, zon of regen – dat maakt niet uit, dit moet altijd gebeuren."

Twee plekken tellen pollen
Hooikoortsdeskundige Mieke Koenders van het Elkerliek verwacht dat de pollenstrip deze week aardig vol zit. "We hebben een paar mooie dagen gehad, dus de kans is groot dat er veel pollen op de tape zijn beland," zegt ze. In Nederland worden pollen slechts op twee plekken geteld: in Helmond en in Leiden. De metingen in Brabant begonnen vijftig jaar geleden op initiatief van een longarts/allergoloog in het Elkerliek. Hij vond samen met een collega in Leiden dat er naast de metingen aan zee ook in het binnenland geteld moest worden – en sindsdien gebeurt dat.

Hooikoortsradar
Na de wisseling van de rol neemt Amer de tape mee naar het laboratorium in het ziekenhuis. "Daar knip ik hem in zeven stukken, waarna hij wordt gekleurd zodat de pollen zichtbaar worden," legt hij uit. Vervolgens bestudeert hij de tape onder een microscoop en bepaalt hij welke soorten pollen zijn gevangen. "Op dit moment zijn het vooral boompollen. Op de meting van 10 februari vond ik tien pollen van de hazelaar en vijf van de els." De resultaten van zijn speurwerk zijn dagelijks terug te vinden op de Hooikoortsradar, waar per dag het exacte aantal en de soorten pollen worden vermeld.

Automatische pollenteller
De manier van tellen is in vijftig jaar nauwelijks veranderd, en voorlopig blijft dat zo. Toch staat er een innovatie op stapel: binnenkort komt er een automatische pollenteller. "Dit handmatige werk blijft voor ons de gouden standaard, omdat we zo de resultaten door de jaren heen kunnen blijven vergelijken," zegt Koenders. "Maar de automatische teller maakt het mogelijk om in realtime te zien welke pollen we vangen. Met behulp van kunstmatige intelligentie wordt dan direct bepaald om welke soort het gaat." De komende vier jaar onderzoekt een promovendus of deze nieuwe methode betrouwbaar genoeg is voor gebruik.

En hoe zit het met de hooikoortsverwachting? Op dit moment bloeien de hazelaars volop en verspreiden ze vooral pollen bij droog weer. Zodra de katjes openstaan, laten ze bij zonnige en droge omstandigheden veel stuifmeel los. En dat betekent: meer hooikoortsklachten voor wie er gevoelig voor is.