Waarom schermtijd zo ongezond is: 'Veel mensen staan op omvallen'

Gisteren om 18:30 • Aangepast gisteren om 19:55
nl
Als we niet snel iets veranderen aan de manier waarop we met schermtijd omgaan, zitten we binnenkort in een gezondheidscrisis. Daarvoor waarschuwt de Helmondse neuropsycholoog Erik Matser in zijn nieuwste wetenschappelijke publicatie. "Onze hersenen staan constant aan, terwijl ze daar niet tegen kunnen. Heel veel jonge mensen staan op omvallen."
Profielfoto van Ista van Galen
Geschreven door

Volgens de neuropsycholoog, die gespecialiseerd is in de relatie tussen het brein en gedrag, is overprikkeling de oorzaak van veel mentale gezondheidsproblemen. Die overprikkeling komt volgens Matser door de vele schermtijd die we dagelijks hebben. Denk aan de werkdagen waarop je acht uur lang achter een computer zit en het vele gebruik van je telefoon.

Onze hersenen draaien hierdoor overuren. "Ze maken stresshormonen aan. In de ochtend is dat oké, maar in de middag moet dat hormoon weer zakken. Dat gebeurt niet door al die prikkels." Dat zorgt er volgens Matser voor dat onze hersenen aan blijven staan en teveel energie gebruiken. "Je denkvermogen neemt dan af en spierspanning neemt toe. Daardoor krijg je bijvoorbeeld klachten als hoofdpijn, een stijve nek en moeite met concentratie."

"Veel mensen staan dagelijks moe op, dat is de nieuwe maatstaf."

Als dat jarenlang doorgaat, kan de het grote gevolgen hebben. "Het is de oorzaak van depressies, angsten en vermoeidheid bij veel jonge mensen." De klachten kunnen ook leiden tot burn-outs, al is Matser duidelijk over dat begrip: "Een burn-out bestaat niet. Het is overprikkeling. Dat moeten we ons realiseren."

De neuropsycholoog ziet veel van dit soort problemen terug bij de patiënten in zijn kliniek. "Veel jonge mensen staan dagelijks moe op, voelen zich brak en gaan weer aan het werk. Dat is de nieuwe maatstaf. In mijn praktijk heb ik honderden jongeren gezien waarbij de ogen zowat in hun hoofd staan, alsof ze tien uur hebben staan lassen. Ze zijn helemaal kapot van die overprikkeling."

Matser ziet het met lede ogen aan. De neuropsycholoog benoemt zelfs dat de kinderen die nu vijftien jaar oud zijn al niet meer te redden zijn. "We noemen dat de lost generation", zegt hij. "Die zijn zo verslaafd aan de digitale storm, dat zit al helemaal verkeerd. Veertig procent van de jongeren is nu al mentaal ziek. Die tsunami wordt alleen maar groter."

"We moeten onszelf in de spiegel aankijken en inzien dat het zo niet langer kan."

Is er dan hoop op verbetering? "Hoop? Het móet verbeteren", zegt Matser. "Wil je dadelijk dat tachtig procent van de mensen in de samenleving ziek is? Ik denk het niet."

Volgens de neuropsycholoog moeten we toe naar fors minder schermtijd, meer bewegen op scholen en werkdagen van maximaal vier uur. "We zullen met z'n allen het roer om moeten gooien", zegt Matser. "Denk aan een smartphoneverbod voor kinderen tot vijftien jaar. We moeten aan kinderen uitleggen wat social media met ze doen. Dat dat niet de echte wereld is en dat diepe menselijke contacten zo belangrijk zijn."

Al zit een verandering op korte termijn er volgens hem niet in. "Kijk naar roken: in de jaren '70 rookte iedereen. Het heeft decennia geduurd voordat we inzichten kregen in hoe schadelijk het was. Dit zal exact hetzelfde zijn. We moeten onszelf in de spiegel gaan aankijken en inzien dat het zo niet langer kan. Dat we moe zijn. Maar het zal een strijd zijn."

Wat kun je zelf doen tegen overprikkeling?

  1. Minder schermtijd. "We zitten alleen maar op onze telefoon. In de sportschool, op werk, thuis. Doe die telefoon voor jezelf in de ban. Kijk maximaal tien minuten in de ochtend, middag en avond op je telefoon." Als het gaat om schermtijd op je werk is vier uur volgens Matser de absolute max.
  2. Lichamelijke beweging. "Bewegen, bewegen, bewegen", benadrukt Matser. "Met een rustige hartslag. Dan merk je dat de energie terugvloeit in je lichaam." Denk aan yoga of wandelen.
  3. Meer de natuur in. Tijd doorbrengen in de natuur vermindert je stresshormoon en zorgt ervoor dat je rustig wordt.
  4. Menselijk contact. Face-to-face contact met andere mensen is belangrijk voor emotionele veiligheid en het verminderen van stress.

Clinical Lesson: Hypervigilance as the Root Cause of Modern Mental Health Disorders, is gepubliceerd in International Journal on Neuropsychology and Behavioural Sciences.

Wachten op privacy instellingen...

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!