Provinciale Staten zijn op de helft: BBB trekt vooral naar uiterst-rechts
Om partijen met elkaar te vergelijken, hebben we gekeken naar het stemgedrag. Van alle 306 moties waar sinds de verkiezingen over is gestemd, noteerden we of partijen voor of tegen hebben gestemd. Op die manier kunnen we zien welke partijen het vaak met elkaar eens zijn en welke juist niet.
Dat levert het onderstaande overzicht op. Kies een partij en bekijk met welke andere partijen deze het vaakst gelijk stemt. Hoe hoger het getal, hoe vergelijkbaarder het stemgedrag.
Uit het onderzoek blijkt dat partijen in Provinciale Staten grofweg in drie blokjes op te delen zijn. Als eerste zien we een blokje van rechts-populistische partijen PVV, JA21, Forum voor Democratie en de BBB. Die laatste is enigszins opmerkelijk, want twee jaar geleden profileerde de BBB zich juist uitdrukkelijk als een partij in het politieke midden. Er werd ook aansluiting gezocht met middenpartijen, bijvoorbeeld in de coalitieonderhandelingen.
Volgens fractievoorzitter John Frenken klopt het dat de BBB de afgelopen jaren ‘scherper’ in het debat zit en daarom vaker samenwerkt op de rechterflank. “Zeker als het gaat om besluiten die Gedeputeerde Staten nemen, waar wij graag over willen debatteren. Daar wordt niet altijd ruimte voor gegeven.”
Tweede B
De afgelopen jaren heeft de BBB veel nadruk gelegd op de eerste B, die van boeren, ziet Frenken. Precies om die reden stapten vorig jaar twee statenleden van de BBB over naar Lokaal Brabant. Over landbouw denkt de BBB vaak hetzelfde als andere rechtste oppositiepartijen. Bijvoorbeeld als het gaat om de, in hun ogen te strenge, stikstofregels.
Frenken is van plan om de aandacht te verleggen. “Het is hoog tijd dat we ook naar sociaal-maatschappelijke thema’s gaan kijken. We willen meer doen voor onze tweede B [die van burgers, red.] Op dat vlak hebben we veel meer gemeen met de SP en de PvdA.”
Hij wil dan ook meer optrekken met middenpartijen. “Wij zijn niet principieel tegen deze coalitie”, zegt hij. “We willen meedenken.” Hij hoopt dat de coalitiepartijen de BBB daar ruimte voor geven.
Als we naar de coalitiepartijen kijken, zien we dat deze niet verrassend, het vaakst met elkaar meestemmen. Dat doen ze ook het vaakst van alle partijen.
GroenLinks en PvdA zijn de twee partijen die het meest op elkaar lijken. In 99 procent van de gevallen stemmen ze hetzelfde. De twee linkse partijen groeiden de afgelopen jaren steeds verder naar elkaar toe. In Brabant stemmen ze al een tijd samen af hoe ze over moties stemmen.
Dicht bij coalitie
Tot het clubje van VVD, GroenLinks, PvdA, SP, D66 en Lokaal Brabant kun je ook Volt rekenen. Die partij stemt 80 tot 90 procent van de tijd hetzelfde als partijen uit de coalitie.
Fractievoorzitter Inge Vossen ziet dat ook. “Ideologisch gezien hadden we best mee kunnen doen in de coalitie,” zegt ze. “Het is soms best ingewikkeld om ons te onderscheiden. We zitten vaak gewoon op één lijn met elkaar.” Toch vindt ze het niet vervelend. "Het past bij onze partij. Ik ben liever constructief dan onnodig hard."
Toch maakt Volt, met één zetel, volgens Vossen soms wel degelijk het verschil. Bijvoorbeeld als het over kernenergie gaat. “Voorstellen daarover halen het soms nét wel dankzij onze stem. Slechts een deel van de coalitie is voor kernenergie, dus wij zorgen dan voor een meerderheid.”
De Partij voor de Dieren stemt vooral gelijk met de andere linkse en progressieve partijen.
Middenpartijen
Tot slot blijft een los groepje van CDA, 50PLUS en ChristenUnie-SGP over. Deze partijen staan ideologisch in het midden en kunnen we niet écht tot een van de twee andere groepen rekenen. Wel zien we dat 50PLUS iets meer dan de christelijke partijen naar de kant van de coalitie leunt.
Niet alle partijen dienen evenveel moties in. In de diagram hieronder zie je hoe vaak partijen een motie (mee) indienden. Een partij kan een voorstel zelf bedenken, of dat van een ander mee indienen. Ook zie je hoeveel moties werden aangenomen en hoeveel niet.
De BBB, PVV en Partij voor de Dieren deden de meeste voorstellen of deden het vaakst met een voorstel mee. De VVD had relatief gezien het meeste succes. Alle voorstellen waar de handtekening van deze partij onder stond, werden aangenomen.
Zo vaak stemden partijen voor of tegen een motie:
Met nog twee jaar te gaan tot de volgende verkiezingen hebben Provinciale Staten nog genoeg te doen. In die tijd zou het zomaar kunnen dat de verhoudingen tussen partijen verschuiven.
