De vitrines in de boerderijwinkel van Piet, Mieke en hun dochter Fenna van Iersel in Udenhout zijn nog leeg. Maar over een paar weken is het alle hens aan dek op het erf. Dan begint het aspergeseizoen. “In april, mei en juni verkopen we elke dag alle soorten en maten eigen geteelde asperges, geschild en ongeschild”, zegt Fenna. “Ook verkopen we huisgemaakte producten van andere boeren uit het gebied, zoals de Duinboerenkaas Brabantse Schone.”

Uniek landschap
Het bedrijf van de familie van Iersel grenst aan het Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen, een groot stuifzandgebied van 3975 hectare groot. “Voordat het gebied tussen Waalwijk, Den Bosch, Loon op Zand, Udenhout, Tilburg en Vught in 1995 de status Nationaal Park kreeg, staken bezorgde boeren de koppen bij elkaar. Hun vraag was: hoe kun je blijven boeren als je bedrijf grenst aan beschermde natuur en je niet kunt uitbreiden”, vertelt voorzitter Martien Vromans van Stichting Duinboeren en Maatschappij.

“De Duinboeren verenigden zich in 1995 in een stichting. We willen toekomstperspectief en voelen ons verbonden met onze omgeving. Het landschap is uniek: een mix van natuur, weilanden en kleine boerenbedrijven. Dat willen we behouden.”

15 hectare natuur
Inmiddels werken zo’n 180 Duinboeren aan projecten op het gebied van bodemverbetering, natuurbeheer en landinrichting. Zo hebben Duinboeren in Brokkenbroek, een agrarisch gebied aan de noordwestkant van Helvoirt, kavels (grond) geruild. Vromans: “Boeren moeten soms 8 kilometer rijden om bij een weiland te komen. Dat is vervuilend en onpraktisch. Nu ligt grond dichter bij huis. Hierbij hebben boeren 15 hectare natuur gemaakt, denk aan een poel en het planten van knotwilgen.”

Duinboeren ontwikkelen ook recreatiemogelijkheden en streekproducten onder het eigen label Brabants Duingoed. Zo maken zo’n twaalf melkveehouders kaas van melk van hun bedrijven. Een deel van de opbrengst gaat naar het behoud van de Loonse en Drunense Duinen, zoals het uitbreiden van de leefomgeving van de boomkikker.

Een van de Duinboeren is Piet van Iersel: “We namen het varkensbedrijf van mijn broer over. Hij kon het bedrijf niet uitbreiden vanwege de omliggende natuur. We besloten asperges te telen en ze aan huis te verkopen, daar ligt mijn hart.” Fenna vult aan: “We vinden samenwerking met andere Duinboeren belangrijk. We verkopen elkaars producten en promoten het prachtige gebied.”

Aspergekever
Duinboeren werken samen met de natuur, zegt Piet. Hij heeft zich verdiept in bloemen om de aspergekever buiten de deur te houden. “Aspergekevers kunnen schade aanrichten aan het gewas. Wij zaaien bloemen waar sluipwespen op afkomen. Die zijn dol op de eitjes van de aspergekevers. Dat is toch beter dan chemische bestrijding”, lacht hij.

Martien Vromans vertelt dat er in het gebied ook veel kleine melkveehouderijen zijn. Drie Duinboeren doen mee aan een nieuw project van de stichting: extensiveren om stikstofuitstoot te verlagen. Dat is een manier van veehouderij waarbij kleine groepen dieren grazen op grote oppervlaktes land.

“De drie Duinboeren rijden minder mest uit van eigen koeien om hun gewassen te telen, net als zestien andere melkveehouders in het zuiden van Nederland die meedoen. Stikstof uit mest wordt zo teruggebracht tot 150 of 100 kilo per hectare per jaar”, zegt hij. “Minder bemesten heeft een positieve uitwerking op de bodem en het grond- en oppervlaktewater. De melkveehouders ontvangen vier jaar een vergoeding van de overheid. Ze hebben minder opbrengsten doordat ze minder melkkoeien houden.”

Martien is trots op de resultaten na dertig jaar Duinboeren: “Er is perspectief voor agrarische bedrijven, bijvoorbeeld omdat er extra verdienmodellen zijn gevonden. En het landschap blijft behouden.”