Luide stemmen klinken in 1991 op het doorgaans zo stille Niemandsland. Grondeigenaar Jan Smeekens steekt een spade in de grond terwijl zijn buren, het gezin Van den Brandt, aandachtig meekijken. Ook voorzitter Ad Jacobs van Heemkundekring Amalia van Solms (Baarle-Nassau-Hertog) is van de partij. Want hier wordt het bruin/zwarte goud gewonnen dat zijn club maar wat graag in klinkende munt wil omzetten.

Een paar dagen eerder is de werkgroep Ulicoten van de heemkundekring bijeengekomen. Hoe kunnen we onze club nog meer onder de aandacht brengen tijdens de komende jaarmarkt in het dorp? Fons Willemsen komt met een idee op de proppen. "Er werd contact opgenomen met de ongekroonde koning. Jan Smeekens vond het ook een leuk idee en gaf zijn medewerking. Zand uit zijn koninkrijk werd geëxporteerd naar Nederland", staat in de nieuwsbrief van de heemkundekring uit dat jaar.

Niemandszand
Jan Smeekens schept een flinke bak vol en draagt die over aan Ad Jacobs. Dan is het de beurt aan de leden van Amalia van Solms. Ze vullen liefst 317 zakjes, allemaal voorzien van een uniek nummer. En dat is niet voor niks, want er is ook nog een loterij aan verbonden. Welke prijzen te winnen zijn, weet Antoon van Tuijl niet meer. Hij was toen al verbonden aan de heemkundekring, maar zat niet in de werkgroep. "De zakjes Niemandszand kosten een gulden (ongeveer 45 eurocent) per stuk. Hoeveel we er precies hebben verkocht, weet ik ook niet meer. De opbrengst is naar de heemkundekring gegaan. Maar we hebben nog een paar zakjes over."

De overgebleven zakjes Niemandszand zijn uniek. Want in 1995 werd Niemandsland Belgisch grondgebied, ondanks dat het in zijn geheel is omgeven door Nederlands grondgebied. Het is toegevoegd aan Baarle-Hertog en daarmee eindigde de periode dat het stateloos was. Of zakjes Niemandszand daarmee ook onbetaalbaar zijn geworden en wellicht een goede investering, is de vraag. Het is natuurlijk maar wat de gek ervoor geeft.

Niemandsland heeft in zijn stateloze jaren overigens een enorme aantrekkingskracht gehad. Zo heeft de Femisbank, een bank waar mensen anoniem een rekening konden openen, volgens National Geographic ooit het plan gehad om hier een vestiging te openen. Want als je je geld wilt verbergen, is een plek waar geen land het voor het zeggen heeft natuurlijk perfect. Maar daarvan is het nooit gekomen. "In 1991 hebben twee zendamateurs in Niemandsland een internationale radio-uitzending gemaakt. Tja, het is en blijft natuurlijk Baarle. Daar zijn de gekste dingen mogelijk", lacht Van Tuijl.

De dorpen Baarle-Nassau en het Belgische Baarle-Hertog zijn namelijk innig met elkaar verbonden. De grenzen lopen er kriskras door elkaar en daar is bijna geen touw aan vast te knopen. Dat maakt het dan ook net iets minder gek dat Niemandsland, dat wordt omgeven door de gemeente Baarle-Nassau, nu gemeente Baarle-Hertog is.