Milou en Pien schroeven samen een hypermoderne sensor op het stuur en bouwen Milou’s fiets om tot ‘snuffelfiets’. “Ik ga een paar weken meten hoeveel fijnstof er in de lucht is tijdens mijn fietstocht naar school”, zegt Milou. “Ik fiets 25 minuten vanuit Prinsenbeek, door een stuk polder en langs een drukke weg. Als de sensor blauw uitslaat is de luchtkwaliteit goed. Als hij geel of rood uitslaat is er veel fijnstof in de lucht, zoals uitlaatgassen. Dat is niet goed voor je gezondheid.”

De leerlingen van het derde leerjaar vmbo-t worden deze dag opgedeeld in groepjes. Ze bedenken welke route ze willen meten. Al over een paar weken moeten ze hun bevindingen presenteren aan mensen van de gemeente en GLOBE Nederland. “Het snuffelfiets-project is onderdeel van GLOBE, een wereldwijd onderzoeksprogramma voor middelbare scholieren in samenwerking met NASA, RIVM, KNMI en universiteiten”, legt docent docent Yvonne van Haaren uit. “De gemeente betaalt voor de sensoren. Het RIVM gebruikt de data voor wetenschappelijk onderzoek.”

Het is niet de eerste keer dat Milou de metingen doet. In het najaar, tijdens het eerste deel van het onderzoek, had ze de sensor ook op haar fiets. “Toen heeft de sensor het maar een paar dagen goed gedaan”, lacht ze. “Ik denk omdat hij niet goed was opgeladen. Maar we konden aan de resultaten wel zien dat er meer fijnstof is langs een drukke weg, dan sloeg hij geel uit. We zijn benieuwd of de tweede metingen anders zijn, omdat we nu in een ander seizoen meten.”

Linn heeft ook een sensor op haar fiets en vult aan: “Ik fiets door een wijk en in landelijk gebied. Het is belangrijk voor de gemeente om de luchtkwaliteit te meten. Medewerkers van de gemeente gebruiken deze informatie om nieuw beleid te maken voor een betere luchtkwaliteit. Dat is beter voor onze gezondheid.”

Yvonne van Haaren laat zien dat de leerlingen hun route terug kunnen zien op de website Knowyourair.net. “Je kunt verschillende dagen met elkaar vergelijken. Dan zie je dat het uitmaakt wat voor weer het is. Bij regen is de lucht schoner en dus gezonder. Er kwamen wel wat verrassende resultaten uit ons najaarsonderzoek.”

Een van de leerlingen vult aan: “We dachten dat de luchtkwaliteit in een park heel goed zou zijn. Maar hij sloeg geel uit. Dat verwacht je niet. Maar het park ligt in de buurt van een drukke weg.”

De leerlingen hebben ook voor de tweede keer meetbuisjes aan lantaarnpalen opgehangen om de luchtkwaliteit te meten. Vijftig om precies te zijn. Die zijn zo’n zeven centimeter lang. Er zit een chemische stof in op een gaasje die stikstofdioxide kan binden. De vervuilende stof verzamelt zich in de chemische stof.

“Toen we de najaarsmetingen deden, dachten leerlingen dat het wel zou meevallen met de vervuiling bij het busstation. Omdat het in die omgeving verder autovrij is. Maar dat viel tegen. We zagen een heel hoge concentratie stikstofdioxide. Dat was een besefmoment”, zegt Van Haaren. “Onze metingen kwamen er verder gemiddeld uit als je het vergelijkt met metingen van andere scholen in Nederland. Sommige scholen hebben gemeten op plekken waar de lucht nog meer vervuild is.”

Het KNMI gaat de metingen uit het najaar en het voorjaar van alle scholen vergelijken met stikstofmetingen door satellieten. Zo kunnen wetenschappers zien of er een verschil is tussen meten aan de grond of hoger. Yvonne hoopt de leerlingen een stukje bewustwording mee te geven. “Luchtkwaliteit heeft invloed op je leefomgeving en je gezondheid. Je kunt iets doen om een bijdrage te leveren. Onze leerlingen kunnen tijdens hun presentaties bij de gemeente advies geven. Het zou mij niet verbazen als één van de adviezen luidt: werk aan meer bewustwording.”