Volgens hoogleraar Jacquelien van Stekelenburg (VU) protesteren mensen om verschillende redenen. “Mensen laten eerst op andere manieren weten dat ze ergens tegen zijn: ze schrijven petities, reageren op sociale media of komen naar inspraakavonden,” legt ze uit. “Maar als ze het gevoel hebben dat ze niet gehoord worden, dan gaan sommigen verder. Een kleine groep kiest dan voor extremere acties, om hun onvrede te uiten of omdat die meer (media)aandacht trekken.”

Draagvlak
En dat werkt vaak, want de media berichten er veel over. Maar betekent dit dat heftig protesteren altijd zin heeft? Van Stekelenburg zegt van niet. "We moeten er echt voor oppassen om de extreme protesten als belangrijkste verklaring te gebruiken voor het feit dat politici van mening veranderen", zegt ze scherp. "Er is veel meer gebeurd: bijeenkomsten, inspraak in de raadzaal, protesten, en dan dus ook die extreme protesten. Dat alles samen zorgt ervoor dat een gemeente of college iets besluit."

Ook in Berlicum speelden meerdere dingen mee in de beslissing om het azc niet door te laten gaan. Zo was er geen draagvlak onder inwoners en de gemeente heeft niet de capaciteit en het geld om meerdere kleine locaties te realiseren. "We laten ons in ieder geval niet door dreiging en vernieling op een ander pad brengen", zegt Miriam Cooijmans, fractievoorzitter van DorpsGoed. "Ben je het niet met ons eens? Neem eieren en vuurwerk mee naar de raadsvergadering en we lossen het op. Zo werkt het niet."

'Niet in mijn achtertuin'
Maar dat een azc op een bepaalde locatie niet door kan gaan, betekent niet dat het voor de hele gemeente van de baan is. Volgens Timo Waarsenburg van het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) is er een landelijke wet die regelt dat asielzoekers overal in Nederland opgevangen moeten worden, ook in Brabant. “Als een gemeente ‘nee’ zegt, moet er met de provincie worden overlegd,” legt hij uit. “Een gemeente kan niet zomaar weigeren, er is wetgeving voor.”

Het lijkt soms alsof iedereen tegen een azc is, maar dat is niet zo. Uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat de meeste Nederlanders er neutraal tegenover staan. Waarsenburg ziet dit ook: “Bij inspraakavonden komen vooral de mensen die tegen zijn. Stel dat er honderd mensen op afkomen, en daarvan zijn er negentig tegen, dan lijkt die avond de weerstand heel groot. Maar weet ook dat er niet slechts honderd mensen in het dorp of die stad wonen; het aantal mensen dat het eens is met het azc, of neutraal is, is veel groter", illustreert hij.

Ook speelt mee dat mensen een azc vaak geen probleem vinden, totdat het in hun eigen buurt komt. “Dan wijzen ze naar een andere plek, maar daar is dan ook weer weerstand", vertelt Waarsenburg. "We willen graag informeren en meedenken, maar je kunt niet iedereen tevreden houden."