"Ik ben blij. Het is een historische dag", zegt Rick Brand, eigenaar van coffeeshop De Baron in Breda. Margriet van der Wal van de verenigde Bredase coffeeshophouders ziet er gerechtigheid in. "Het is een historische vergissing rechtzetten".

Die 'historische vergissing' werd bijna een eeuw geleden gemaakt, zeggen de liefhebbers. Toen werden wiet en hasj verboden. Vanaf de jaren zeventig openden de eerste coffeeshops de deuren en begon het grote gedogen. Verkopen was prima, maar kweken bleef toch echt verboden. Zo werd de achterdeur gebouwd: de poort vanuit de onderwereld. En daarmee ontstond een schimmenspel met duistere handelaren en vage kwekers.

Hoofdpijn
"Er was zat goede wiet te krijgen via de achterdeur, maar ik kon niet zeker weten of het pesticiden-vrij was." Brand weet hoe het voelt om onzuivere wiet te roken. Soms liep hij meer dan een week rond met hoofdpijn en keelpijn. "Ik ben blij dat ik al die producten nu kan roken zonder risico."

Niet weten wat je precies rookt, dat is verleden tijd. Net als de achterdeur die onderwereld en bovenwereld verbond. "Die achterdeur hebben we dichtgemetseld," lacht Rick Brand. "Ik ben er klaar mee. Er komt rust omdat er geen criminele achterdeuren meer zijn."

Ritueel verbranden
Elf Tilburgse en acht Bredase coffeeshops hebben de achterdeur nu echt gesloten voor illegale wiet. Tijdens ruim twee jaar proefdraaien konden klanten wennen. Steeds meer leveranciers kwamen op de menukaart. Legale wiet van bijvoorbeeld een kweker uit Waalwijk, verdrong de illegale producten.

Tot er alleen nog een beetje illegaal spul overbleef. Dat restje gaf Brand de afgelopen dagen cadeau aan zijn klanten. "Ik zei dat ik met een probleem zat en stelde ze een vraag. Kunnen jullie dit voor mij ritueel verbranden?" Hoe dat verbranden ging, is het geheim van de klanten.

De illegale kweker klopt niet meer aan de achterdeur. Wat die mensen gaan doen is nu de vraag. "Er zijn er die gewoon stoppen met kweken of ze gaan andere dingen doen," zegt Rick Brand. "Sommigen zijn met pensioen."

Maar zeker niet iedere crimineel stopt. Met wiethandel kun je nog steeds geld verdienen. Zo is er een groep liefhebbers die niks liever wil dan Marokkaanse hasj. Maar of die het importproduct voortaan kopen bij straatdealers is een van de grote vragen waar de komende tijd mogelijk een antwoord op komt.

Illegale hasj komt vaak uit Marokko en die mogen de coffeeshops die meedoen aan het experiment nog twee maanden langer verkopen. Want er is nog te weinig Nederlandse hasj voor handen en dus blijft de achterdeur nog op een kier.

Belastingen
De legale wietverkoop heeft een interessant effect. Verkoop van softdrugs levert btw en dus belasting op. Daar profiteren we allemaal van. "Dat is goed nieuws voor de schatkist van Nederland. Dat hebben we hard nodig." Brand denkt dat door de inkomsten ook tegenstanders van de proef van mening zullen veranderen. "Heel Europa is ermee bezig".

Brand is optimistisch. "Het gaat alleen maar beter worden vanaf nu. De kwekers gaan meer produceren, er zijn heel veel varianten, de kwaliteit is hoog, de prijzen zijn goed. Een kweker kweekt met alleen zonlicht en dat heeft ook gevolgen voor de prijs."

Margriet van der Wal is enthousiast over de enorme stap die is gezet. Ze denkt dat dit bijdraagt aan de positieve beeldvorming, het respect en de veiligheid. "Het is een enorm interessant proces."

Wietambassadeur Brand kan niet genoeg blijven benadrukken hoe cannabisplanten mensen helpen. "Het is vooral een medicinale plant. Geschapen door God of Moeder Natuur. De cannabisplant is bevrijd."

In de podcastserie 'Via de Voordeur' duiken journalisten van Omroep Brabant in de wereld van de wiet. Luister hieronder de laatste aflevering van de podcastserie. Heb je vragen of opmerkingen over het wietexperiment? Mail dan de onderzoeksredactie.