Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Vallen groepen kauwen bij zonsondergang groepen spreeuwen aan?
Elly Aarts zag iets heel bijzonders in Boxtel, vlakbij Sparrenrijk. Ze zag iedere zonsondergang een groep spreeuwen maar ook een groep kauwen zich verzamelen en op de vlucht gaan. Het bijzondere was dat de groep kauwen tussen de spreeuwen ging vliegen. Haar vraag is: doen die kauwen dit om de groep met spreeuwen te verstoren of eten zij spreeuwen? Mooie vraag!

Zelf denk ik dat ze tijdens zo’n vlucht niet gemakkelijk een spreeuw kunnen vangen en eten. Maar waarom ze dit doen, is mij ook een raadsel. Zelf denk ik dat de beide groepen maar met een ding bezig zijn: verzamelen en per groep diverse figuren maken om uiteindelijk als groep spreeuwen en als groep kauwen ergens te gaan slapen. En de echte vijanden van de beide soorten in de war gebracht te hebben. Ik ben benieuwd of er luisteraars zijn die wellicht een andere visie hebben. Zie filmpje mooie spreeuwen formaties.

Is dit een wandelende tak?

Nancy Heymans heeft tijdens het uitlaten op een stukje gras een lang beest, dat een beetje lijkt op een wandelende tak, gered van haar speelse honden. Wat ze in haar hand heeft, is een staafwants. Hopelijk heeft ze het diertje dicht bij het water gezet. Deze staafwants was waarschijnlijk onderweg naar een waterplas of iets dergelijks, want daar leven staafwantsen in. Staafwantsen zijn waterinsecten die permanent leven in stilstaande wateren tussen de waterplanten. Meestal leven zij vlak onder het wateroppervlak, zodat de wants makkelijk kan ademhalen. Ademhalen doen ze door een dunne buis, die een beetje op een angel lijkt. Deze is bijna net zo lang als het lichaam. Dit is mooi op de foto van Nancy te zien. Staafwantsen zijn passieve jagers, die pas bewegen als er een prooi langskomt. Ze schieten dan naar voren en klemmen de prooi tussen de voorpoten, net zoals een bidsprinkhaan. Zit de prooi goed klem tussen de voorpoten, dan brengen ze deze naar de monddelen, spuiten de prooi in met verteringssappen en zuigen de prooi daarna leeg.

Is dat een vrouwtjesmerel in de berging?

Marian van Grinsven zag een vogel hun berging is vliegen. Deze ging daar boven op een doos zitten zonder bang te zijn. Marian vraagt aan mij waar dit gedrag vandaan komt. Als ik naar de foto van de vogel kijk, denk ik dat dit een jonge, pasgeboren merel is. Die lijken sterk op merelvrouwtjes, waaraan Marian dacht.

Vaak zijn jonge merels wat donziger. Daardoor lijken ze een stuk groter dan vrouwtjesmerels. Tot slot is het verenpak van jonge merels ook wat lichter van kleur. Deze jonge merels zijn de vliegkunst nog niet zo machtig en verstoppen zich daarom in eerste instantie vaak ergens op de grond. Ze worden dan door beide ouders gevoerd. Op een bepaald moment kunnen ze wat fladderen en dan begint hun zoektocht naar de voedende vader, want moeder is dan al met een nieuw nest bezig. Dat fladderen gaat gepaard met allerlei caperiolen. Soms belanden ze hierbij op plekken waar ze eigenlijk niet moeten komen, zoals boven op de dozen bij Marians berging. Of zoals bij mij thuis in de keuken.

In onze tuin zie ik helemaal geen koolmezen meer, hoe kan dat?

Hans Truijjers ziet in zijn tuin in Tilburg nog maar weinig koolmezen. Hij vraagt zich af hoe dat kan. Als ik in mijn tuin en omgeving rondkijk, zie ik genoeg koolmezen en ook pimpelmezen. Maar er wordt de laatste jaren inderdaad gemerkt dat de aantallen van beide mezensoorten achteruitgaan door onder meer negen miljoen kilo aan bestrijdingsmiddelen. De pootjes van mezen, die eitjes leggen met dunne schalen, worden daardoor broos. Daarnaast is er dankzij deze bestrijdingsmiddelen een tekort aan insectenvoedsel, het hoofdmenu voor mezen. Tot slot kan er ook van alles gebeurd zijn in de omgeving van Hans, bijvoorbeeld door kaalslag van struiken en bomen. Het kan zijn dat tuinen en straten versteend zijn, dat de aankleding van de straat minder groen is gemaakt of dat er minder soorten beplanting zijn. Grasvelden kunnen te vroeg gemaaid zijn, enzovoorts. Er zijn dus legio mogelijkheden waarom het bij Hans slechter gaat met de koolmees. Ik ben wel benieuwd of er deze week wellicht verandering in is gekomen vanwege het dit mooie weer.

Bij het uitgraven van een Phlox in de kuil een vreemd diertje, is het een gele bosmier?

Corry Duindam heeft haar phlox, ook wel vlambloem genoemd, uitgegraven. In die kuil zag ze een geel diertje. Volgens haar app moet dit een gele bosmier zijn, maar daar twijfelt Corry enorm aan en ik met haar. Volgens mij is dit de larve van een keversoort. Ik denk aan de speciale familie van de kniptorren. Deze larven worden ook wel ritnaalden genoemd. In ons land kennen we meer dan zeventig soorten, waarvan er helaas vier schadelijk zijn. Na het verpoppen van deze ritnaalden komen er volwassen kniptorren, zie onderstaande foto van de muisgrijze kniptor.

Dit zijn kevers die ook kunnen vliegen, maar vreemd genoeg niet vanuit stand. Ze hebben hoogte nodig. Dus klimmen ze eerst op een grasspriet, halm of takje. Ze vouwen daar de vleugels uit onder hun dekschild en kiezen dan pas het luchtruim. De naam kniptor is heel toepasselijk, want ze kunnen liggend op de rug omhoogspringen door met hun kop hard achterover te slaan op de grond. Zo komen ze dan weer op hun poten terecht. Joort bij deze actie een geluid dat lijkt alsof iemand met de vingers knipt. Maar mocht een van de luisteraars en lezersdenken dat het een andere larve is, dan zie ik graag een bericht verschijnen.

Staafwants – Oliver's Nature

De staafwants is verwant aan de waterschorpioen, maar deze laatste soort is veel breder en daardoor makkelijk hiervan te onderscheiden. In Nederland is de staafwants vrij algemeen aanwezig. Deze leeft in permanente en stilstaande wateren tussen de waterplanten vlak onder het wateroppervlak, zodat de wants makkelijk kan ademhalen. Zoals veel waterinsecten heeft de staafwants een dunne adembuis, die bij deze soort ongeveer de helft zo lang is als het lichaam. Deze doet aan een angel denken. De meeste waterinsecten, zoals kevers, zijn snel en duiken op. Maar de staafwants is erg traag en moet dicht bij het oppervlak blijven.