Zo schoon is een herbruikbare beker tijdens én na een festival
Voor de test werden er meerdere bekers onderzocht. Bekers die helemaal niet waren schoongemaakt, bekers die slechts werden gespoeld achter de bar en bekers die achteraf werden schoongemaakt in een chemische wasstraat.
Eefje Schrauwen is associate lector infectieziekten bij Avans Hogeschool. Samen met Birgit Rijvers en Daan van Nassauw nam zij de verschillende herbruikbare bekers onder de loep. Uit alle bekers werd gedronken door onze verslaggever Niels Verdaasdonk. Een paar bekers spoelde hij in een koude spoelbak met bierglazenreiniger en stromend water, zoals dat op veel festivals en evenementen gebeurt.
Waar barmedewerkers de bekers van zacht plastic in een recyclebak gooien, moeten zij hardcups tussendoor spoelen in een spoelbak. Maar hoe hygiënisch is dat?
"Op de ongewassen beker blijven behoorlijk wat bacteriën achter. Met andere woorden: deze beker is vies", legt onderzoeker Eefje Schrauwen de logische verklaring uit.
"In de beker die in de spoelbak gewassen is, zitten een stuk minder bacteriën. Deze beker is schoon te noemen, binnen de afkapwaarden die we hebben gebruikt. Deze waarden zijn behoorlijk streng, omdat ze in de voedselindustrie worden gebruikt. De paar bacteriën die wél op de beker zijn achtergebleven, komen normaal gesproken voor rond de huid op de mond en kunnen geen kwaad."
De beker die door de chemische wasstraat van het bedrijf DrinkCup is geweest, is nog schoner dan de beker die in de spoelbak is geweest. "Deze beker is grondig gereinigd. De wasstraat is dus een mooi reinigingsproces waarmee alle bacteriën worden gedood", zegt Schrauwen.
Een aantal bekers werd dus gespoeld in de chemische wasstraat van DrinkCup. Het bedrijf in Boxtel maakt de herbruikbare bekers en verhuurt of verkoopt deze aan horecabedrijven door de hele provincie. Met carnaval leverden zij miljoenen bekers in steden als Eindhoven, Breda, Den Bosch en Tilburg. Na carnaval of een evenement komen de bekers terug bij DrinkCup en worden ze grondig schoonmaakt.
"In de chemische wasstraat worden de bekers gewassen met een temperatuur van 55 tot 65 graden met speciaal osmose water, dat alle stoffen en chemicaliën uit het water filtert. De bekers worden gedroogd met een temperatuur van 85 tot 90 graden om te voorkomen dat waterresten in de bekers voor schimmel zorgen", vertelt Gert-Jan van het bedrijf Schone Start, de coördinator van de wasstraat.
Te duur
Op grotere festivals of evenementen staan wasstraten, maar voor kleinere festival is dit te duur en worden bekers alleen in de spoelbak schoongemaakt. Wanneer is schoon dan schoon genoeg? "Het zou verstandig zijn als de horeca daar samen met organisaties als de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) over gaat nadenken in het geval van de herbruikbare bekers. Horecabedrijven moeten de schoonmaak van de bekers goed op orde hebben", zegt Schrauwen.
Als een herbruikbare beker in een spoelbak met stromend water en bierglazenreiniger is gespoeld, kun je er dus met een gerust hart uit drinken. Toch is dat niet overal het geval.
Koortslip?
Veel jongeren maakten zich na carnaval zorgen over de schoonmaak van herbruikbare bekers, die in veel carnavalssteden werden gebruikt. Onder een TikTok-filmpje waarin Bjorn na carnaval zijn rode lippen en een ontsteking rond zijn mond liet zien, vroegen tientallen jongeren zich af of dit door de herbruikbare bekers kwam.
"Een koortslip krijg je door het herpesvirus. Het overdragen van dat virus, ook wel de transmissieroute genoemd, gebeurt via direct contact van huid tot huid. Als je bijvoorbeeld gaat zoenen met iemand met een koortslip op een festival", zegt onderzoeker Schrauwen.
"Als iemand met een koortslip uit een beker drinkt, deze niet of nauwelijks gewassen wordt en de volgende persoon snel daarna uit de beker drinkt, durf ik niet te zeggen dat diegene geen koortslip krijgt. Maar normaal gesproken draag je een koortslip over met direct contact. Daarnaast toont onderzoek aan dat het virus niet lang overleeft op andere oppervlaktes. De kans dat het virus overleeft op een beker is dus erg klein, maar niet nul procent", concludeert ze.
Niet alle festivals ingericht op schoonmaak hardcups
Festivals buiten de stad, in bijvoorbeeld weilanden, kiezen toch nog vaak voor een softcup met een recyclesysteem. Dat doen zij, omdat er soms niet de juiste middelen zijn om een hardcup te spoelen op een festival. Zo is er soms geen wateraansluiting en dus ook geen stromend water in de spoelbak.
Toch moet barpersoneel op festivals gewoon met een hardcup werken als dat volgens de vergunning van de gemeente of festivalorganisator besloten is. Horecaondernemers twijfelen in dat geval aan de kwaliteit van de schoonmaak. Zo heeft een horecaondernemer op festivals ooit meegemaakt dat bekers werden omgespoeld in een ton met water.
Bas Strijbos, bekerregisseur in Eindhoven, is net als andere andere horecaondernemers in steden tevreden over het herbruikbare bekersysteem bij stadsbrede evenementen. Daar wordt met statiegeldsystemen gewerkt en worden de bekers in spoelbakken in cafés, kroegen en buitenbars gespoeld. Voor festivals buiten de stad werkt zo'n systeem een stuk moeilijker, denkt hij. "De kroeg is erop ingericht om bekers grondig te spoelen, maar festivals zijn dat niet."
Met hulp van de politiek denkt Strijbos dat de herbruikbare beker op steeds meer festivals de norm kan worden. "Voor de aanleg van wateraansluitingen heb je een gemeente of provincie nodig, maar Den Haag kan ook meedenken. Iedereen moet nu zelf het wiel uitvinden terwijl we wel regelgeving opgelegd krijgen", zegt hij. De provincie Noord-Brabant is in gesprek met de voorzitters van Koninklijke Horeca Nederland in de verschillende regio's om kennis te delen over de softcups en hardcups.