Nicole en Merijn balen van uitstel transgenderwet: 'Alsof we niet bestaan'
Nicole (40) uit Eindhoven is geboren als man, maar heeft sinds acht jaar een paspoort waarin staat wat zij al haar hele leven weet: dat ze vrouw is. "Ik ben altijd al vrouw geweest, alleen mijn lichaam én mijn paspoort moesten nog mee veranderen."
"Ik leek niet op wie mijn paspoort zei dat ik was."
De transitie, ruim tien jaar geleden, was pittig, vertelt ze openhartig. De transzorg was nog klein en ze merkte dat ze veel met haar hoofd tegen de muur liep. "Er was nog veel argwaan in de zorg, je moest jezelf steeds bewijzen", vertelt ze. "Gelukkig kon ik goed voor mezelf opkomen, maar het voelt oneerlijk en heftig als anderen over jouw geluk beslissen."
Na de operatie kon ze eindelijk een nieuw paspoort aanvragen. "Het was een moeilijk traject van verklaringen van artsen en eindeloze administratie", vertelt Nicole. Toen ze eindelijk haar paspoort op kon halen, veranderde er veel voor haar: "Door de transitie leek ik niet meer op mijn foto. Dat zorgde echt voor veel gedoe, angst en onzekerheid. Nu laat niet alleen mijn uiterlijk, maar ook mijn paspoort zien wie ik echt ben."
"Ik weigerde te leven als iemand die ik niet ben."
Ook Merijn uit Eindhoven weet hoe belangrijk een nieuw paspoort is. Dee, zoals Merijn wil worden aangesproken (zie ook het infokader), is transgender en non-binair en heeft een X in het paspoort. "Dat moest via de rechter, een traject van ruim een jaar, maar mijn geld en tijd meer dan waard", zegt dee.
Merijn kent mensen die hoopten dat de transgenderwet er zou komen en daarom wachtten met het wijzigen van het paspoort: omdat deze wet het proces van de letterwijziging makkelijker, sneller en goedkoper zou maken. "Zelf kon ik niet wachten", zegt dee. "Ik weigerde langer te leven zoals ik niet ben. Dat is een goede keuze geweest: deze mensen wachten nog steeds."
Beide Brabanders vinden het pijnlijk dat de politiek de discussie over geslachtsregistratie nu stopt. Merijn omschrijft het als 'heel vermoeiend' om telkens te bewijzen wie je bent. "Daarom was ik blij dat de wet werd geïntroduceerd", zegt dee. "Dat het kabinet er nu niet meer over wil praten klinkt voor mij als: 'jullie mogen niet bestaan' en dat is heftig", slikt dee. "Jongeren die nu nog aan het begin van hun traject staan, worden hier keihard door geraakt.”
Wat betekenen dee/dem/der? Merijn wil graag aangesproken worden met dee in plaats van hij of zij. Deze woorden zijn nog vrij nieuw, maar voor Merijn voelt het kloppender. "Het is een manier om met taal te laten zien wie je bent", legt dee uit. Naast dee wordt vaak het voornaamwoord 'hen' gebruikt door mensen die zich niet identificeren als man of vrouw. 'Hen' is sinds 2016 officieel opgenomen in de Nederlandse taal.
In plaats van hij/zij, zeg je: dee In plaats van hem/haar, zeg je: dem In plaats van zijn/haar tas, zeg je: ders tas
Nicole vindt dat er te weinig begrip is vanuit Den Haag: "Ik vind het een eng idee dat de mensen die hier over beslissen geen idee hebben hoe het is om trans te zijn en zich daar ook niet in verdiepen", zegt ze. "Ze beslissen over een groep waar ze niets van weten."
Volgens haar mag je identiteit niet afhangen van wat een arts of politicus vindt. "Ik snap dat er echt goed gekeken moet worden of iemand echt trans is voordat die ingrijpende hormoontherapie of een operatie ondergaat", zegt Nicole. "Maar zorgverleners en politici zijn geen rechters, die mogen niet beslissen wat jij met je leven doet." Merijn sluit zich daarbij aan: "Als je ontdekt wie je bent, wil je dat ook overal zo laten zien. Dan wil je dat je papieren dat onderstrepen."