BRABANT BEVRIJD

Onzichtbare vijand opent tegenaanval boven Den Bosch, soldaten sneuvelen

Vandaag om 07:00 • Aangepast vandaag om 09:11
nl
25 april 1945. In de Bommelerwaard boven Den Bosch gaat het Duitse leger plotseling in de tegenaanval. In het donker rond vier uur ‘s ochtends dreunen hun kanonnen. Overal in en rond de Nederlandse posities in Hedel ontploffen granaten.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

Machinegeweren ratelen en mortieren dreunen. Het moet afschrikwekkend zijn geweest. Herrie en lichtflitsen in het donker en een vijand die bijna onzichtbaar is. Al snel komen de Duitsers uit hun loopgraven en stellingen, op de Nederlandse troepen af.

Soldaat Cornelis Picokrie uit Tilburg schiet met zijn bren-machinegeweer op de vijand. De Tilburger wordt geraakt en sneuvelt. Hij is slechts 20 jaar oud. In de zomer van ‘45 krijgt hij postuum de Bronzen Leeuw voor heldhaftig optreden bij Hedel.

Cornelis Picokrie sneuvelde bij Hedel (foto: Oorlogsgravenstichting).
Cornelis Picokrie sneuvelde bij Hedel (foto: Oorlogsgravenstichting).

De Nederlanders kunnen de aanval afslaan. Ze vuren terug met kanonnen en mortieren. Het gevecht is zwaar. Er vallen doden en gewonden, aan beide kanten.

Bij een boerderij in Hedel zit een kleine commandopost. Daar zit ook soldaat Pieter Kamp, een boerenzoon van de Boompjesdijk uit Dinteloord. Hij zet zich schrap als hij wordt aangevallen. De vijand komt heel dichtbij. Twee van Pieters kameraden sneuvelen, hijzelf raakt ernstig gewond. Ze kunnen hem nog afvoeren maar later op de dag sterft hij, slechts 24 jaar oud.

Pieter Kamp (foto: Oorlogsgravenstichting).
Pieter Kamp (foto: Oorlogsgravenstichting).

Gewonden worden voor zover mogelijk terug de Maas over gebracht, naar een noodhospitaal in Sint-Michielsgestel. Dat geldt ook voor soldaat Romke Smit, 20 jaar, uit Den Haag. Ze brengen hem binnen maar hij overlijdt aan zijn verwondingen. Volgens de geschiedenisboeken is hij de laatste gesneuvelde van de Prinses Irene Brigade in de Tweede Wereldoorlog. Hij ligt begraven op het Militair Ereveld De Grebbeberg.

De Nederlanders worden niet volledig onder de voet gelopen. Ze kunnen hier en daar standhouden en nog zo'n 45 krijgsgevangenen maken. De Duitse soldaten worden meegenomen en ondervraagd en vertellen dat ze overal zijn opgetrommeld voor deze aanval: in Tiel, Ammerzoden. Het is een allegaartje, van soldaten van de Wehrmacht tot aan matrozen van de Kriegsmarine.

Duitse krijgsgevangen in Hedel (foto: archief NIMH).
Duitse krijgsgevangen in Hedel (foto: archief NIMH).

De commandant van de Britse brigade die de leiding heeft over de operatie is het beu. Verder oprukken naar het noorden is mislukt. En er zijn meerdere redenen om de operatie te staken, ook politieke, zo blijkt later. De commandant geeft om twaalf uur 's ochtends bevel om terug te trekken. De Prinses Irene Brigade gaat weg uit Hedel, terug de Maas over naar Den Bosch.

Mijnen
Het grootste deel van Brabant is al meer dan een half jaar vrij, maar veilig is het niet. Er gebeuren dagelijks ongelukken met achtergebleven munitie en wapens. Vooral rondslingerende mijnen vormen een dodelijk gevaar dat overal op de loer ligt.

Op deze dag gaat het mis in Woensdrecht. Op de Rijzendeweg is Johan Verbeek bezig in de aspergebedden. Daar vindt hij een granaat. Johan gooit hem weg, vermoedelijk belandt het projectiel boven op een landmijn. Alles ontploft. Johan sterft door de explosie, op 41-jarige leeftijd. Hij is een van de mensen die lang na de oorlog een gezicht kreeg in het boek Het Verdriet van Woensdrecht, van Jan van Elzakker.

'East meets west'

In Duitsland rukken geallieerden nu snel op. Het net sluit zich rond het Derde Rijk. Amerikanen en Russen ontmoeten elkaar aan de rivier de Elbe, bij de plaats Torgau.

Een iconische foto markeert het naderende slotstuk van de oorlog in Europa. Duitsland is in twee delen gehakt en Berlijn is omsingeld. Het einde is nabij voor het Derde Rijk.

De beroemde ontmoeting tussen 'oost en west' aan de Elbe (foto: Wikipedia).
De beroemde ontmoeting tussen 'oost en west' aan de Elbe (foto: Wikipedia).

Het grootste deel van Noord-Brabant is in de herfst van 1944 bevrijd. Behalve Het Land van Heusden en Altena. Dat kreeg pas in mei 1945 de vrijheid terug. Dagelijks lees je in deze serie over de gebeurtenissen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog in Europa.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.