Einde van de oorlog nadert nu echt en Brabant puilt uit van de soldaten
Tijdens de Duitse bezetting waren er ook al veel militairen en militaire voertuigen op straat. Maar na de bevrijding in de herfst van 1944 wordt het nog drukker: pantserwagens, trucks en tanks. Het houdt niet op. Antwerpen is een belangrijke aanvoerhaven. Proviand, voertuigen en allerlei materialen trekken dag en nacht in konvooien door onze provincie, richting de oprukkende troepen die vechten in Duitsland.
Om dat vervoer te stroomlijnen staan overal wegwijzers in het Engels. Militaire politie op straat, mogelijk duizenden mannen, regelen het verkeer, zo blijkt uit ooggetuigenverslagen en documenten uit die tijd.
Verboden gebied
Militairen mogen overal komen. Maar in het frontgebied, dus grofweg langs de grote rivieren worden burgers geweerd. Van Halsteren, over Oud Gastel langs Waspik tot voorbij Den Bosch is het sinds november 1944 één grote militaire zone. Als je dat gebied in wil, moet je een vergunning hebben, een 'permit'.
Aan de rand van die zone staan controleposten met voormalige verzetsmensen en politie. Er geldt ook een avondklok. Niemand in de zone mag de straat op tussen zeven uur 's avonds en zes uur 's ochtends.
De bevolking wordt gewaarschuwd via onder meer de krant:
'Zij, die zich bij daglicht op dit verboden terrein begeven, stellen zich aan vervolging bloot terwijl diegenen die zich bij duisternis hierop bevinden, bovendien ernstig levensgevaar loopen. Door Geallieerde patrouilles wordt onmiddellijk geschoten.'
Bevrijders in huis
Dan is er nog de inkwartiering. Vreemde soldaten, vooral Canadezen maar ook Britten en Polen, wonen bij Brabanders in huis. En ze wonen in tentenkampen op kazerneterreinen. Hoeveel soldaten hier in die tijden wonen is onbekend omdat betrouwbare cijfers ontbreken. Na de bevrijding zijn het er heel veel. Rond de grote aanval richting Duitsland begin 1945 nog meer. Voor in het voorjaar van 1945 lopen de schattingen in de tienduizenden mannen.
De top van de geallieerde organisatie in Brabant zit al die maanden in Tilburg. Daar hebben de geallieerden meer dan vierhonderd huizen gevorderd. De bewoners hebben pech en moeten naar familie verhuizen. Vooral grotere woningen, zoals burgemeestershuizen en die van notarissen zijn tijdelijke in militair gebruik. Er zitten allerlei soorten eenheden: soldaten die de wederopbouw regelen, maar ook militairen die belast zijn met de opsporing van collaborateurs.
Na maandenlange schietpartijen is het doodstil aan het front. Bij Waalwijk rapporteert een militaire eenheid:
'Nothing to report. Weather: fine, cool, heavy showers'
Ondanks die stilte is er nog steeds waakzaamheid. De geallieerden vertrouwen de vijand niet helemaal. Uit voorzorg hebben de Britten eind april bij Kapelsche Veer nog mijnen gelegd, tegen verrassingsaanvallen.
Derde Rijk wankelt
De geallieerden maken contact met Duitse officieren in een lagere school in Achterveld. Dat is in de buurt van Amersfoort waar de Canadezen dan hun hoofdkwartier hebben. De Duitsers willen zich nog niet overgeven, zoveel is duidelijk. Voedselhulp wordt toegestaan, door de bezetter.
Dat leidt uiteindelijk na een paar ontmoetingen tot 'Het Akkoord van Achterveld'. Beide partijen besluiten dat er voedselhulp voor het bezette Nederland beschikbaar komt. Vanuit de lucht en over land. Ook vanuit het bevrijde Brabant mag voedsel over de weg naar bezet Holland.
Duitsland zet de oorlog door. Er vallen nog heel veel slachtoffers. In Berlijn gelooft de top van het Derde Rijk nog steeds in een toekomst voor het regime. Adolf Hitler benoemt admiraal Karl Dönitz tot zijn opvolger.
Topfiguren van het nazi-regime zijn gevlucht. Zo ook Heinrich Himmler (1900-1945). De chef van de SS en Gestapo probeert te onderhandelen met de geallieerden in het westen. Het idee is dat de nazi’s eerst vrede sluiten met de Amerikanen en Britten. Daarna kunnen ze gezamenlijk verder vechten tegen het Rode Leger van de Russen. De geallieerden wijzen zijn aanbod af. Als Hitler ervan hoort, geeft hij bevel Himmler te arresteren.
Vandaag op deze dag in april 1945 wordt de Italiaanse fascistenleider Benito Mussolini vermoord, door partizanen. Daarna wordt ‘Il Duce’ aan zijn voeten opgehangen en tentoongesteld.
Onder de grond, verstopt in zijn Führerbunker, hoort Hitler het lot van zijn bondgenoot. Misschien bedenkt hij daardoor dat hij niet levend in handen van de vijand mag vallen. In de nacht van 28 op 29 april trouwt Hitler met zijn geliefde Eva Braun.
Het grootste deel van Noord-Brabant is in de herfst van 1944 bevrijd. Behalve Het Land van Heusden en Altena. Dat kreeg pas in mei 1945 de vrijheid terug. Dagelijks lees je in deze serie over de gebeurtenissen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog in Europa.