Ondanks gevoelens van onveiligheid, frustratie en vermoeidheid willen de meesten doorgaan. “Het is frustrerend, maar ook heel belangrijk”, liet één van hen weten.

Uit het onderzoek van Dtv Nieuws blijkt dat de balans tussen werk en privé een belangrijke reden kan zijn voor raadsleden om volgend jaar te stoppen. In 2026 worden er weer gemeenteraadsverkiezingen gehouden.

De vervelende reacties waarmee raadsleden worden geconfronteerd, komen vooral via social media binnen, zo meldt 27 procent van hen. Een ander deel van de raadsleden geeft ook aan bedreigd te zijn (17 procent): drie deelnemers gaven aan slachtoffer te zijn geweest van fysieke agressie.

Zo werd Bas van der Voort, raadslid in Oss, geruime tijd gestalkt door een verward persoon. Leden van de CDA-fractie in de gemeente Maashorst kregen vuurwerk naar zich toegegooid.

Volgens fractievoorzitter Jurgen Minten is de tijd van meldingen bij de griffier voorbij: “De volgende keer wordt keihard aangifte gedaan.” Meerdere raadsleden, zoals Van der Voort, zijn voorstander van zwaardere straffen tegen mensen die politici intimideren.

Ook vanaf de publieke tribune wil de sfeer nog weleens grimmig worden. “Bij beladen onderwerpen stroomt de zaal vol met mensen die tijdens de vergaderingen willen laten horen wat zij ervan vinden. Dat kan behoorlijk intimiderend zijn”, vertelt Mariéve Craste, raadslid voor D66 in Den Bosch.

Verschillende raadsleden willen dan ook dat er beveiliging ingezet wordt op het moment dat er zware onderwerpen op de agenda staan. Anderen denken dat dit klimaat van polarisatie tegengegaan wordt als beter wordt uitgelegd hoe besluiten tot stand komen. “Door eerlijk te zijn en niet altijd de populaire boodschap te willen brengen, kunnen we dit voorkomen”, schrijft een raadslid.

“Het zou erg helpen als de Haagse politiek fatsoenlijk met elkaar om zou gaan”, vertelt een ander raadslid. “Nu is dat niet het geval en is er veel kopieergedrag.”

Een andere opvallende uitkomst van het onderzoek is de hoge werkdruk, als gevolg van de vele uren die het raadslidmaatschap met zich meebrengt. En vanwege de gevolgen voor het privéleven, maar ook omdat de rijksoverheid veel taken aan gemeenten overlaat.

Toch is het niet alleen kommer en kwel. Op de vraag of raadsleden het gevoel hebben dat hun werk impact heeft op het gemeentelijk beleid, antwoordt 88 procent ‘ja’. Zij noemen voorbeelden van moties die zijn aangenomen, inwoners die zich gehoord voelden of beleid dat door hun inzet is aangepast.

De vraag of raadsleden zich in 2026 opnieuw verkiesbaar willen stellen, levert gemengde reacties op. In totaal 63 procent zegt ‘ja’ of ‘waarschijnlijk wel’; bijna een vijfde zegt ‘waarschijnlijk niet’ of ‘nee’. De rest weet het nog niet.

Politieke partijen zullen in ieder geval op zoek moeten naar nieuwe mensen die zich in willen zetten voor de lokale zaak. “Ze hoeven maar te bellen”, vertelt VVD-raadslid Karin Francken in Maashorst. “Partijen staan te springen om nieuwe leden.”