Navaylea (9) draagt Molukse vlag bij herdenking 75 jaar RMS: 'Spannend'
"Voorwaarts, mars!" Een peloton van in zwart gehulde Molukkers, met baret op het hoofd en rode zakdoek om de nek, marcheert vanaf de kerk naar het Arumbeaplein. Het jaarlijkse defilé is deze keer heel speciaal, want het is precies 75 jaar geleden dat de RMS werd geproclameerd. De hele Molukse wijk is uitgelopen, maar in de militante stoet zitten alleen maar jongeren.
"Het leeft zeker onder de jeugd", zegt Chelsea Manuhutu die de groep aanvoert. "Onze ouderen streden voor onafhankelijkheid en dat willen wij voortzetten. Het is een emotionele dag."
"Ik ben eigenlijk als zes jaar aan het oefenen, dus toen was ik drie of vier ofzo."
Het defilé, barisan in het Moluks, heeft een opvallende deelnemer. De 9-jarige Navaylea Luhulima is uitverkozen om de keurig gevouwen Molukse vlag te dragen en naar de ceremonie te brengen. Een belangrijke en bijzondere gebeurtenis. "Ik vind het eigenlijk wel spannend", zegt ze dan ook. "Ik ben al zes jaar aan het oefenen, dus toen ik drie of vier was ofzo."
Ze slaagt dan ook met vlag en wimpel. Op haar uitgestoken handen komt de Molukse vierkleur stipt op tijd aan om via een speciaal protocol te worden gehesen. Na het zingen van het volkslied, het (opnieuw) voorlezen van de tekst van onafhankelijkheid en een praatje van burgemeester Paul Depla is het woord aan Eli Matitahatiwen, de voorzitter van de wijkraad. Die houdt een passievol en vurig betoog.
"Veerkracht, strijd, verzet, pijn, liefde"", zegt hij met veel kracht in zijn stem tegen de ongeveer honderdvijftig aanwezigen. "Onze voorouders zijn hier in Nederland begraven met een belofte die nooit werd ingelost. Wij zijn daarom met z'n allen verantwoordelijk dat de RMS nooit verloren gaat!"
"Ons Maluku is nog steeds niet vrij en het volk wordt nog altijd onderdrukt", vertelt Amanda Lekahena, medeorganisator van de 25 april herdenking. "Deze dag is belangrijk zodat dat we zichtbaarder worden en zichtbaar blijven. We moeten vooral een eenheid vormen om onze voorouders niet te vergeten en de mensen op de Molukken in hun strijd voor onafhankelijkheid te blijven steunen. Op wat voor manier dan ook."
Ondertussen staan Navaylea Luhulima en haar kameraden nog strak in het gelid. Wijkvoorzitter Matitahatiwen roept haar bij zich als de ceremonie voorbij is. "Zij is het jongste lid van ons peloton", zegt hij. "En dat maakt mij supertrots. Als je haar nou vraagt om onze zaak uit te leggen, moet ze waarschijnlijk nog haar woorden vinden. Maar het zit bij haar wel in het hart. En dat zegt genoeg."
"We kunnen de strijd straks met een gerust hart overlaten aan de volgende generatie."
"Het was de Molukse vlag", weet Navaylea hierover te zeggen. "Maar ik vond eigenlijk best wel spannend, want het is de eerste keer dat ik dit doe. Ik had van te voren goed geoefend en het ging ook best wel goed. Het was leuk. Volgend jaar wil ik het wel weer doen."
Dat mag vast, want ook de leider van het peloton is trots op haar. "Trots dat ze het zo serieus oppakt en op die leeftijd al begrijpt wat ze aan het doen is", zegt Chelsea Manuhutu. "Ze is natuurlijk een stuk jonger dan wij zijn, maar we kunnen de strijd straks met een gerust hart overlaten aan de volgende generatie."
Waarom de Molukkers in Nederland terechtkwamen
Na de Indonesische onafhankelijkheid in 1949 werd het KNIL (Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger) opgeheven. Veel Molukse soldaten weigerden toe te treden tot het Indonesisch leger en steunden de onafhankelijkheid (25 april 1950) van de Republik Maluku Selatan (RMS).
Nederland stond hen niet toe terug te keren naar de Molukken. In 1951 werden ruim 3500 Molukse militairen en hun gezinnen naar Nederland overgebracht, waar ze onverwacht werden gedemilitariseerd. Wat als tijdelijk verblijf werd voorgesteld, bleek permanent.
De eerste generatie hoopte eerst nog terug te keren naar hun vaderland, maar dat geloof nam langzaam af. De volgende generatie Molukkers gebruikte geweld (kapingen, demonstraties) om terugkeer voor hun ouders af te dwingen, maar ook dat lukte niet. Nu is de weg van de diplomatie ingezet.