Leon proefde kweekvlees en weet nu zeker: 'Ik wil m'n koeien laten leven'

25 juli om 05:00 • Aangepast 2 augustus om 02:01
nl
Een sissende hamburger, vers van de barbecue, terwijl de koe van wie het vlees komt nog vrolijk door de wei hobbelt. Je zou denken, dat is toekomstmuziek. Maar dit innovatieve stukje vlees is dichterbij dan je denkt. Veehouder Leon Moonen uit Sint-Oedenrode proefde de eerste kweekvleesburger in Europa. Hij hoopt in de toekomst een kweekvleesboerderij te openen op zijn erf.

De vooruitstrevende veehouder is duidelijk: “Kweekvlees smaakt naar vlees, het ziet eruit als vlees, het is echt vlees. Het komt van een dier. Alleen het proces dat normaal gesproken in de koe gebeurt, vindt nu plaats buiten het dier.”

Lange tijd wist hij niet hoe kweekvlees smaakte. Ruim een week geleden mocht hij eindelijk een vorkje meepikken bij een proeverij van het Nederlandse kweekvleesbedrijf Mosa Meat in Maastricht. “Ik vond het echt fantastisch. Je moet altijd afwachten, is het product dat we maken ook lekker?Maar het was boven verwachting. De hamburger was superjuicy, had een heel goede smaak. Na twintig seconden proefde ik ‘m nog. Heel erg bijzonder.”

Voor het maken van kweekvlees wordt een heel klein stukje spier- en vetweefsel uit de bil van een koe gehaald. Daar worden stamcellen uitgehaald, die in een bad van suikers, eiwitten en vetten worden gelegd. De stamcellen vermeerderen zich, het vlees groeit en zo krijg je kweekvlees. Van één zo’n klein stukje vlees kan in vier tot zes weken 10.000 kilo vlees worden gemaakt.

Weefsel van dit formaat wordt gebruikt om uiteindelijk 10.000 kilo kweekvlees van te maken (foto: Lobke Kapteijns).
Weefsel van dit formaat wordt gebruikt om uiteindelijk 10.000 kilo kweekvlees van te maken (foto: Lobke Kapteijns).

Voor Leon is de proeverij extra bijzonder, want weefsel van zijn koeien wordt gebruikt om kweekvlees te ontwikkelen. Vijftien van zijn 55 natuurrunderen zijn tot nu toe vier keer per jaar gebiopteerd. Dat betekent dat een dierenarts een heel klein stukje weefsel uit de bil van de koe haalt. Dat weefsel gebruikt Mosa Meat voor onderzoek. De koe voelt daar niets van, omdat het dier plaatselijk wordt verdoofd.

In het dagelijks leven beheren zijn koeien (limousin en hooglanders) natuurgebieden zoals het nabijgelegen Vresselse Bos. Dat maakt zijn dieren geschikt voor Mosa Meat: ze zijn veel in de natuur, krijgen geen antibiotica en staan bekend om hun smaakvolle vlees.

Leon met een aantal van zijn natuurrunderen in het Vresselse Bos (foto: Lobke Kapteijns).
Leon met een aantal van zijn natuurrunderen in het Vresselse Bos (foto: Lobke Kapteijns).

Het eindstation van zijn dieren is nu nog de slachterij, het vlees verkoopt hij aan duurdere restaurants in het land. “Ik moet ook een boterham kunnen verdienen, maar het liefst zou ik mijn koeien laten leven.”

Die mogelijkheid lijkt steeds dichterbij te komen. Samen met Respect Farms, opgericht door onder andere Ira van Eelen (dochter van Willem van Eelen, de uitvinder van kweekvlees) onderzoekt hij of het mogelijk is om kweekvlees te produceren op zijn boerderij.

In de aflevering van HOE..? zie je hoe de boerderij van Leon er uit moet gaan zien:

Wachten op privacy instellingen...

Een boerderij is een plek waar alle ingrediënten voor kweekvlees bij de hand zijn, legt Ira van Eelen uit. "Je hebt dieren, je hebt een boer die ze goed wil verzorgen, je kunt energie opwekken op het erf en de voeding voor het kweekvlees haal je bij lokale bedrijven. Het wordt geen grote fabriek, maar juist iets dat Leon zelf kan bedienen."

Leon is ervan overtuigd dat kweekvlees de toekomst heeft, omdat de wereldbevolking groeit en dus ook de vraag naar vlees. “Overal ter wereld waar meer welvaart komt, gaan mensen vlees eten. Denk aan China, Afrika en India. We stappen nooit allemaal over op plantaardig, de behoefte aan vlees blijft. Maar de huidige manier van vlees produceren is niet meer houdbaar voor dier en milieu.”

Volgens Leon is kweekvlees dan ook het milieu-, en diervriendelijke alternatief. “Je hebt 78 procent minder water nodig, 95 procent minder land en we hebben 93 procent minder uitstoot van methaan en ammoniak.”

"Steeds meer ondernemers zien ook kansen. Vijf jaar geleden zagen ze het vooral als ernstige bedreiging."

De eiwitten die nodig zijn voor het kweken van het vlees wil hij uit restproducten halen van agrariërs en bedrijven uit de regio. “Denk aan bierbostel, dat is een restproduct dat Bavaria over houdt bij het bierbrouwen. Daar zitten ontzettend veel eiwitten in die bruikbaar zijn als voeding voor kweekvlees. Maar ook bietenloof dat nu nog als afval achterblijft op het land bevat bruikbare voedingsstoffen. Door zulke reststromen te gebruiken als voeding, levert het ook geld op voor bedrijven en boeren in de regio.”

LEES OOK: Kweekvlees is nog niet op de markt maar we vinden er wel wat van

Al merkte hij de afgelopen jaren wel veel twijfel bij collega-boeren, want kweekvleesboer worden is geen alledaagse gedachte voor een veehouder. “Veel boeren reageren vrij sceptisch, al is het beeld wel aan het kantelen. Steeds meer ondernemers zien ook de kansen. Zo’n vijf jaar geleden zagen ze het vooral als een ernstige bedreiging. Dan vroegen ze: ‘waar ben je mee bezig, dat smaakt toch niet!’ Je mag er van mij alles van vinden. Maar je kunt niet zeggen dat het niet smaakt, als je het niet hebt geproefd."

Daarom hoopt hij ooit op zijn eigen boerderij een proeverij te houden. "Zodat ik iedereen kan laten zien: dit is vlees van een echte koe en het smaakt naar vlees. Misschien zelfs wel beter dan wat we nu gewend zijn.”

Proeven van kweekvlees

Kweekvlees is in Europa nog niet verkrijgbaar, omdat het eerst goedgekeurd moet worden door de Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA). Kweekvleesbedrijven in Nederland mogen wel proeverijen houden na aanvraag van een speciale vergunning bij het Ministerie van Volksgezondheid. Het proeven gebeurt onder strenge voorwaarden en in kleine kring. Onlangs organiseerde Mosa Meat hun eerste proeverij voor een kweekvleesburger. Leon mocht daarbij zijn. Hij moest voor de proeverij een formulier ondertekenen dat het proeven van kweekvlees geheel op eigen risico was.

Een aantal natuurrunderen van Leon (foto: Lobke Kapteijns).
Een aantal natuurrunderen van Leon (foto: Lobke Kapteijns).

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.